Συγκρατημένη αισιοδοξία για τα κοιτάσματα της Κρήτης επικρατεί στον επιστημονικό χώρο, καθώς τώρα που η συζήτηση για ενεργειακή αυτάρκεια είναι πιο επίκαιρη από ποτέ τα βλέμματα όλων στρέφονται στο νησί μας.
Ο γεωλόγος, κύριος ερευνητής στο Ινστιτούτο Γεωενέργειας του Ιδρύματος Έρευνας και Τεχνολογίας (ΙΓ/ΙΤΕ), Δρ Σπύρος Μπέλλας, συμμετείχε χθες στη συζήτηση στο πλαίσιο του πρώτου συνεδρίου του Οικονομικού Ταχυδρόμου: «Έρευνες υδρογονανθράκων και Αγωγοί φυσικού αερίου στη Ν.Α. Μεσόγειο».
Ο ίδιος είναι βαθύς γνώστης του αντικειμένου, με το οποίο ασχολείται από το 2011, όταν επί υπουργίας Γιάννη Μανιάτη, το Υπουργείο Περιβάλλοντος επικαιροποίησε μετά από σχεδόν τέσσερις δεκαετίες τον πρώτο νόμο για τους υδρογονάνθρακες και ιδρύθηκε η Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων, τότε είχε οριστεί υπεύθυνος στα γεωλογικά θέματα.
Στην αρχή κινήθηκαν οι διαδικασίες για τις χερσαίες περιοχές, πρώτα στα Γιάννενα, τον Πατραϊκό Κόλπο και το Κατάκολο, ακολούθησαν θαλάσσιες σεισμικές έρευνες με τη νορβηγική εταιρεία PGS. Ως αποτέλεσμα, «άνοιξαν» για παραχώρηση 20 περιοχές και σχηματίστηκε ο πρώτος χάρτης.
Ο Δρ. Σπύρος Μπέλλας, ο οποίος υπήρξε και αντιπρόεδρος της ΕΔΕΥ, αναφέρει πως ακολούθησε το «άνοιγμα» τριών θαλάσσιων περιοχών, δύο στην Κρήτη και μίας στο Ιόνιο, οι οποίες θεωρήθηκαν πολλά υποσχόμενες, με την έννοια ότι η ερμηνεία των σεισμικών γραμμών υπέδειξε ότι υπάρχουν αρκετές ενδιαφέρουσες δομές.
Πρόσφατα, ολοκληρώθηκαν κάποιες νέες σεισμικές έρευνες στο Ιόνιο, όμως στην Κρήτη δεν έχουν γίνει ακόμη οι αντίστοιχες έρευνες, η περιοχή μας βρίσκεται τουλάχιστον ένα χρόνο πίσω σε αυτή τη διαδικασία.
«Για να μπορέσουμε να πούμε ότι πραγματικά έχουμε αέριο ή πετρέλαιο ή ό,τι προκύψει από τις γεωτρήσεις- στην Κρήτη είναι οι συνθήκες τέτοιες, όπου μάλλον έχουμε αέριο- θα πρέπει να γίνουν και νέες σεισμικές έρευνες και γεωτρήσεις. Αν δεν έχεις γεώτρηση να πιστοποιήσεις κοίτασμα, δεν μπορείς να μιλήσεις ούτε για ποσότητες ούτε για το πόσο θα συνεισφέρει στο ενεργειακό μείγμα η περιοχή. Αυτό που μπορείς να πεις σίγουρα είναι αν βρεθεί ένας ικανοποιητικός όγκος αερίου θα μπορεί να καλύψει ένα ικανοποιητικό ποσοστό του ενεργειακού μίγματος για 20, 30 ίσως και 40 χρόνια, κάτι που χρειαζόμαστε αυτή τη στιγμή» τονίζει.
Ο ίδιος εξηγεί πως «σύμφωνα με τις δικές μας μελέτες αλλά και τα στοιχεία που έχουν συλλέξει οι αρμόδιοι φορείς και οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον ελλαδικό χώρο, υπάρχουν σοβαρότατες ενδείξεις για ύπαρξη γεωλογικών δομών ικανών να περιέχουν σημαντικότατες ποσότητες -κυρίως αερίου, οι οποίες, στην περίπτωση που επιβεβαιωθούν από γεωτρήσεις, θα μπορούσαν να καλύψουν τόσο ποσοστό των αναγκών μας, όσο και να λειτουργήσουν ως μοχλός συγκράτησης επερχόμενων αυξήσεων τιμών, με πολλαπλές θετικές συνέπειες για τη χώρα μας (οικονομικές, εκπαιδευτικές, εργασιακές, γεωστρατηγικές)».
Οι πρόσφατες θαλάσσιες γεωφυσικές διασκοπήσεις που ολοκληρώθηκαν σε δύο περιοχές (block) του Ιονίου θα επιφέρουν σημαντική επιπρόσθετη αξία μετά όμως την επεξεργασία και ερμηνεία τους. Αναμένονται και οι έρευνες στις θαλάσσιες περιοχές Δυτικά και ΝΔ της Κρήτης, οι οποίες συμπεριλαμβάνουν γεωλογικούς στόχους-δομές δυνητικά ανάλογους με το κοίτασμα αερίου Zohr της Αιγύπτου, αλλά και ανάλογες έρευνες σε κάποιες περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας με ενδιαφέρουσες ενδείξεις.
«Για όλα αυτά, θα μπορούσαμε να έχουμε απτά αποτελέσματα (δηλαδή εκμεταλλεύσιμες εμπορικά ποσότητες εφόσον επιβεβαιωθούν) σε βάθος τριετίας, με την ορθή εφαρμογή και τήρηση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας», σημειώνει ο επιστήμονας του ΙΤΕ.
Ο Δρ. Σπύρος Μπέλλας αναφέρει πως όλοι μας επιθυμούμε να έχουμε το μικρότερο αποτύπωμα άνθρακα αλλά δεν είναι κάτι που γίνεται με το πάτημα ενός κουμπιού. Εξάλλου, πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ολλανδία, η Ισπανία, η Ιταλία και η Γαλλία συνεχίζουν τις σχετικές δραστηριότητές τους είτε εντός είτε εκτός ευρωπαϊκού χώρου.
Το πετρέλαιο δεν είναι κάτι στο οποίο μπορούμε να βάλουμε Χ, χρησιμεύει σε φαρμακευτικά σκευάσματα, πλαστικά, δεν μπορεί αυτό να σταματήσει μέχρι να δημιουργηθούν νέα υλικά, ανεξάρτητα από το πετρέλαιο.
«Το αέριο θα είναι ο παίκτης της αγοράς, το χαλί πάνω στο οποίο στρώνονται οι ΑΠΕ, όλα τα κράτη παίρνουν χρήματα από τον πετρελαϊκό χώρο για να επενδύσουν στις ΑΠΕ τους», σημειώνει.
Σε περιοχές όπως το Κατάκολο υπάρχει αποδεδειγμένα κοίτασμα και θα μπορούσε (μετά την εκμετάλλευσή του) να χρησιμοποιηθεί επίσης για αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα και αερίου, μια και αυτό το διάστημα αναζητούν όλοι χώρους αποθήκευσης και εάν δεν έχουν εντός, ψάχνουν εκτός των συνόρων τους, με το ανάλογο κόστος.
Περιοχές στη β. Ελλάδα, Γρεβενά, Κοζάνη, θα μελετηθούν σε μελλοντικό χρόνο από το Ινστιτούτο για να αξιολογηθούν επίσης οι δυνατότητες αποθήκευσης.
Σημειώνεται πως περιοχές όπως τα Γιάννενα θα μπορούσαν να είχαν προχωρήσει στην όλη διαδικασία, ωστόσο η Ενεργειακή έχει μείνει μοναδική εντολοδόχος, μετά από την αποχώρηση της Repsol και δεν είναι δυνατό να πάρει μία εταιρεία μόνη της τέτοιο ρίσκο.
Οι διαδικασίες, γενικότερα, δυσκολεύονται να προχωρήσουν με τους επιθυμητούς ρυθμούς και λόγω των αντιδράσεων που υπάρχουν από περιβαλλοντικές οργανώσεις. Η ορθή ενημέρωση και κοινωνική αποδοχή πρέπει να αποτελεί κύριο μέλημα τόσο της Πολιτείας όσο και των εμπλεκομένων στις διαδικασίες αυτές.